Nakon više od godinu dana borbe građana Bosanskog Petrovca uz podršku organizacija civilnog društva iz čitave Bosne i Hercegovine, stavljena je tačka na planiranje izgradnje spalionice otpada u ovom gradu. Ministarstvo okoliša i turizma Federacije Bosne i Hercegovine je odbilo da firmi „Zanni BH“ d.o.o. iz Lukavca izda ekološku dozvolu za uspostavljanje i stavljanje u rad postrojenja za termički tretman otpada.
Podsjećamo da je u avgustu 2020. opštinsko vijeće Bosanskog Petrovca donijelo odluku kojom se trajno obustavljaju sve aktivnosti vezane za planirani projekat spalionice otpada. Ali početkom tekuće godine investitor „Zanni BH“ d.o.o. je ponovo inicirao pregovore sa lokalnom vlašću i najavio okrugli sto na temu „Uspostavljanje i stavljanje u rad uređaja za termalni tretman otpada koji nastaje kod zaštite zdravlja ljudi i životinja“. Međutim, građanke i građani Bosanskog Petrovca nisu bili zainteresovani da čuju prijedlog ovog projekta i odlučno su rekli „Ne!“ spalionici otpada na samo četiri kilometra od centra njihovog grada. Protestu lokalnog stanovništva, pridružio se određen broj predstavnika lokalnih vlasti koji su izrazili saglasnost sa voljom građana i ostajanje pri prethodno donesenim odlukama o obustavljanju podrške projektu spalionice. Građani Bosanskog Petrovca su prepoznali prijetnju od spalionice po svoje zdravlje i zdravlje svoje djece, po održivost poljoprivrede, ali i prirodne ljepote njihovog kraja.
Mit o spalionicama
Projekti spalionica otpada se od strane investitora predstavljaju kao ekološka, instant rješenja za problem otpada. Istina je sasvim drugačija. Čak i savremene spalionice otpada ispuštaju u vidu dima ili pepela izrazito toksične supstance, a u Bosni i Hercegovini ne postoji institucija koja bi mjerila njihove nivoe u vazduhu, vodi ili tlu. Osim toga, spaljivanjem otpada se trajno gube sirovine i udaljavamo se od neophodne cirkularne ekonomije. Tako i tzv. Zelena agenda za Zapadni Balkan (Green Agenda for the Western Balkans) naglašava neophodnost efikasnijeg selektivnog prikupljanja otpada i recikliranja, kako bi se izbjeglo da otpad odlazi na deponije ili u spalionice.
Planovi za izgradnju spalionica u BiH
U toku prethodne i tekuće godine pokrenute su tri inicijative za postrojenja termički tretman otpada u Bosni i Hercegovini (Zvornik, Bosanski Petrovac i Vlasenica). Šablon pri izboru lokacija u sva tri projekta jeste manja sredina i blizina naselja. Nakon što su stanovnici i gradske vlasti Zvornika i Bosanskog Petrovca se javno usprotivili uspostavljanju i stavljanju u rad spalionica otpada u njihovim opštinama, a nadležna ministarstva odbila da izdaju ekološke dozvole za ove projekte, nadamo se da će i lokalna zajednica u Vlasenici prepoznati opasnost od planiranog projekta za hemijsko-termički tretman otpadne plastike i suprotstaviti se njegovoj izgradnji. Vrijeme je da se zaustave štetni projekti koji narušavaju prirodu i zdravlje ljudi, radi interesa malog broja investitora.