Sačuvajmo Sanu  (2009 – …)

Centar za životnu sredinu je zajedno sa Koalicijom za Sanu, koju čine 23 udruženja iz sliva rijeke Sane, od 2009. do 2018. godine borio protiv izgradnje hidroelektrane “Medna” u gornjem toku rijeke Sane.

Investitor “LSB Elektrane” iz Banjaluke je počeo sa izgradnjom male hidroelektrane (MHE) “Medna” na izvorima rijeke Sane, uprkos činjenici da je Prostornim planom Republike Srpske gornji tok rijeke Sane predviđen kao park prirode, a izvori Sane da budu pod strogim režimom zaštite, zbog prirodnih i ambijentalnih vrijednosti.

Vlada Republike Srpske je usvojila Uredbu o klasifikaciji voda i kategorizaciji vodotoka, kojom je rijeka Sana svrstana u prvu kategoriju u kojoj su još samo dvije rijeke u RS. Zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa RS je dostavio stručno mišljenje sa 10 razloga zašto se na izvorima Sane ne bi smjela izgraditi hidroelektrana.

Koncesija je preprodana koncesionaru “EHE d.o.o” iz Banjaluke, koji kao i prethodni koncesionari, nije posjedovao ekološku dozvolu, kao ni dozvolu za građenje, čime su grubo prekršeni Zakon o zaštiti životne sredine, Zakon o uređenju prostora i građenju, Zakon o koncesijama i mnogi drugi propisi Republike Srpske.

Važno je napomenuti da se od samog početka lokalno stanovništvo žestoko protivilo izgradnji hidroelektrane. Opština Ribnik, na čijoj teritoriji se nalaze izvori rijeke Sane, je donijela odluku kojom se protivi izgradnji hidroelektrane Medna.

Nažalost, nadležne institucije, a prije svih Inspektorat Republike Srpske, nisu reagovale i zaustavile daljnje nezakonito uništavanje rijeke Sane.

Koalicija za Sanu je izradila “Studiju ekonomske opravdanosti za društvo izgradnjom male hidroelektrane “Medna” na izvorima rijeke Sane” koju je izradio ekonomski ekspert i koja pokazuje upravo ono o čemu je Koalicija govorila godinama – hidroelektrana Medna donosi korist samo pojedincima. Funkcionisanje hidroelektrane ima negativan finansiski efekat po budžet opštine i Republike Srpske u iznosu od 1 055 988 KM. Zaključak je da hidroelektrana “Medna” sa finansijskog aspekta ima izrazito negativne efekte na društvenu zajednicu.

Uprkos dugoj pravnoj borbi i brojnim argumentima, 2018. godine, hidroelektrana Medna je ipak puštena u rad.

Ali, borba za Sanu je i borba za budućnost ove zemlje i naših potomaka, te udruženja okupljena u Koaliciju za Sanu, predvođena Centrom za životnu sredinu, ne odustaju od njene dalje zaštite.

USPJELI SMO!

Vlada Republike Srpske  donijela je 30. 09. 2021. godine Odluku o proglašenju Spomenika prirode “Vrela Sane” za čiju zaštitu je Centar za životnu sredinu pokrenuo inicijativu krajem januara 2019. godine.  

Ovom odlukom proglašava se 3,2 km2 zaštićenog područja koje obuhvata tri karstna vrela rijeke Sane, donji tok rijeke Korane i pećina Mračaj, kao spomenik prirode, pod nazivom Spomenik prirode „Vrela Sane“.

“Iako je hidroelektrana Medna narušila ambijent čitavog gornjeg toka rijeke Sane i izmjenila uslove za zaštitu i proglašenje Parka prirode Gornja Sana, nove inicijative Centra za životnu sredinu su važne kako bi se preostale prirodne vrijednosti ovog kraja sačuvale i stavile pod zaštitu države. Zavod je spreman za ovaj zadatak i sretni smo što ćemo imati priliku da radimo na zaštiti ove predivne rijeke koja to svakako zaslužuje”.

Dragan Kovačević, načelnik odjeljenja za prirodno nasljeđe pri Republičkom zavodu za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa Republike Srpske

Centar za životnu sredinu je pored inicijative za zaštitu vrela Sane podnio i inicijativu za zaštitu nizvodnog dijela rijeke Sane, poznatog pod nazivom “kanjon Prizren Grad”, te na oba ova lokaliteta sproveo biološka istraživanja čiji podaci se koriste za izradu Studije zaštite.  

«Rezultati koje smo dobili pokazuju da je ovo područje jedinstveno i da predstavlja stanište koje naseljava veliki broj važnih biljnih i životinjskih vrsta. Rezultati istraživanja daju podatke za čak 304 vrste, a među njima je dosta onih za koje do sada nisu postojali podaci sa ovog područja. Važno je napomenuti da je u kanjonu Prizren Grada i stanište sivog sokola”.

Iva Miljević, koordinatorica istraživanja područja rijeke Sane, Centar za životnu sredinu

Koalicija za zaštitu Sane

Koalicija za zaštitu Sane je neformalna grupa udruženja građana koju čine trenutno 22 udruženja građana, a čiji su ciljevi obustavljanje planova za izgradnju hidroelektrana na rijeci Sani i održivo korištenje vodnih resursa rijeke Sane. Koaliciju za zaštitu Sane čine udruženja: Ekološki pokret ‘Zelenkovac’, Udruženje Vrbljanaca, Planinarsko ekološko društvo ‘Vidik’, Centar za životnu sredinu, Planinarsko društvo ‘Čičak’, Ekološko društvo ‘Vrbljanski biseri’, Udruženje gljivara i ljubitelja prirode, Udruženje sportskih ribolovaca Mrkonjić Grad, Udruženje za podršku održivom razvoju ‘Zelene staze’, Udruženje roditelja sa četvoro i više djece ‘Lav’, Društvo sportskih ribolovaca ‘Sana’, Planinarsko-ekološko društvo ‘Kanjon’, Planinarsko sportsko društvo ‘Vitorog’, Udruženje građana ‘Omladinski Centar’, Studentska organizacija PMF, Udruženje nezavisnih stvaralaca i aktivista ‘Geto’, Planinarsko društvo ‘Gora’, Udruženje građana ‘Sanus’, Udruženje građana ‘Iskra života’, Planinarsko sportsko društvo ‘Telekom-Poštar’, Centar za odgovornu demokratiju ‘Luna’ i Studentska organizacija univerziteta u Banjaluci.

Trenutno u okviru programa "Naš prostor" nema aktuelnih projekata.

Centar za životnu sredinu, pored projekata koje realizuje u okviru definisanih programa, aktivno radi i na drugim temama iz oblasti životne sredine i umrežavanja sa drugim organizacijama na regionalnom i međunarodnom nivou. U sekciji "Ostali projekti" prezentujemo projekte koji tematikom nisu vezani za određeni program.

Aktuelni projekti Završeni projekti

Trenutno u okviru programa "Naš prostor" nema aktuelnih projekata.

Centar za životnu sredinu, pored projekata koje realizuje u okviru definisanih programa, aktivno radi i na drugim temama iz oblasti životne sredine i umrežavanja sa drugim organizacijama na regionalnom i međunarodnom nivou. U sekciji "Ostali projekti" prezentujemo projekte koji tematikom nisu vezani za određeni program.

Aktuelni projekti Završeni projekti

Lost your password?