Centar za životnu sredinu je predstavio publikaciju “Mušnica – rijeka uglja i krša” u lokalnoj zajednici u Gacku. Događaj je održan u sali Skupštine opštine Gacko uz prisustvo lokalnog stanovništva, ali nažalost bez prisustva čelnih predstavnika opštine, te rudnika i termoelektrane Gacko.
U publikaciji su predstavljeni rezultati istraživanja koja su provedena na rijeci Mušnici u toku proteklog ljeta, a rađena su u saradnji sa stručnjacima sa Prirodno-matematičkog fakulteta u Banjoj Luci i speleolozima iz istraživačke kompanije Biota BH. Ispitivani su fizičko-hemijski i biološki parametri vode i ihtiofauna. Poseban naglasak je stavljen na gatačku gaovicu, koja je autohtona vrsta ovog područja. Istraživanja su ukazala da gatačka gaovica i dalje ima očuvano stanište u Ključkoj rijeci, dok u Mušnici nije pronađena od 2018. godine. Nepravilno tretiranje otpadnih voda i intervencije na koritu rijeke Mušnice su vjerovatno jedan od razloga zbog kojeg ova vrsta nije prisutna u ovoj rijeci. Gatačka gaovica se trenutno nalazi na spisku strogo zaštićenih vrsta prema Uredbi o zaštićenim i strogo zaštićenim divljim vrstama RS, a prema IUCN listi je osjetljiva vrsta sa tendencijom da bude uvrštena u kritično ugrožene vrste.
Mušnica kao značajna rijeka ovog kraja, klasifikovana je kao vodotok I klase, međutim kvalitet vodotoka je narušen nakon naselja, rudnika i termoelektrane Gacko, te postaje vodotok IV i V kategorije, po sadržaju suspenvodanih materija, što je katastrofalno.
“I pored ovih nalaza, opštinska administracija i čelni rukovodioci RiTE Gacko su se oglušili na naš poziv na prezentaciju publikacije i konstruktivnu diskusiju na ovu temu. Ipak, izgleda da još ne žele da razmišljaju o tome šta će se desiti sa ovom opštinom u narednom periodu i čime će se stanovništvo baviti kada rudniku i termoelektrani istekne radni vijek.” – poručuje Ivana Čulić iz Centra za životnu sredinu.
Uz predstavljanje rezultata premijerno je prikazan i kratki film koji prati istraživanja, pokazuje značaj Mušnice za lokalnu zajednicu i neiskorištene poljoprivredne i turističke potencijale gatačke opštine.
“U filmu je prikazano par kadrova prirodnih ljepota ovog kraja i barem se dao pojam o tome da Gacko ima mnogo više da ponudi od industrije koja ugrožava zdravlje lokalnog stanovništva. Ovim istraživanjem ste me podstakli da nastavim da se trudim da podignem ekološku svijest kod građana. Sam događaj me iznenadio, jer nisam zaista mislila da će doći onaj broj ljudi, ali sa druge strane očekivala sam da se neće pojaviti rukovodioci opštinske administracije i RiTE.” – izjavila je Nikolina Jelić, mlada aktivistica iz Gacka.
Kratki film “Mušnica – rijeka uglja i krša” su izrađeni uz podršku Europe Beyond Coal mreže i Mossy Earth-a, a u sklopu kampanje “Stop prljavoj energiji, budućnost je obnovljiva”. Film će od novembra moći da se pogleda na youtube kanalu Centra za životnu sredinu, a publikacija sa rezultatima istraživanja na web sajtu czzs.org.