Centar za životnu sredinu je jedan od partnera na trogodišnjem projektu „Podrška restauraciji i konzervaciji najstarije evropske vrste drveća – Pančićeva omorika (Picea omorika (Panč.) Purkinye)“ koji je podržan od švajcarske fondacije “Franklinia”, a sprovodi se od avgusta 2021. godine. U periodu od 18. do 22. oktobra, projektni tim je obavio prvi terenski obilazak i izvršio postavljanje oglednih ploha, a sve s ciljem prikupljanja podataka o stanišnim uslovima na pojedinim lokalitetima za koje je prethodnim istraživanjima utvrđeno da izostaje prirodna obnova ove endemske vrste drveta. Ogledne plohe su postavljene na četiri lokaliteta, a terenski obilazak je obuhvatio staništa omorike u okolini Višegrada (Veliki Stolac i Gostilja) i lokalitete u obuhvatu Nacionalnog parka Tara (Studenac i Trenice – iznad Šljivanskog potoka).
Takođe, projektni tim, u sastavu predstavnika/predstavnica Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa (koji je voditelj ovog projekta), eksperata/ekspertica sa Šumarskog fakulteta – Unverziteta u Banja Luci i Centra za životnu sredinu, je održao sastanke i obilazio terene u saradnji sa lokalnim upravljačima koji su takođe partneri na ovom projektu: Šume Republike Srpske, Šumsko gazdinstvo “Panos” Višegrad (Republika Srpska, Bosna i Hercegovina), kao i Nacionalni park Tara.
Proteklo ljeto je bilo obilježeno velikim požarima koji su zadesili lokalitete koje nastanjuje Pančićeva omorika. Posebno teška borba sa vatrom bila je na lokalitetu Velikog Stoca gdje imamo (ili smo bar do požara imali) najveće sastojine omorike. Na ovom lokalitetu su i najveće štete od požara. Gašenje požara je bilo izuzetno otežano zbog nedostatka materijalno-tehničkih sredstava, obučene radne snage, dostupnih ljudskih kapaciteta, izuzetno nepristupačnog terena, a povrh svega zbog ekstremnih klimatskih prilika koje su obilježile proteklo ljeto. Tokom ove posjete smo se upoznali sa izazovima sa kojima su se uposlenici šumskog gazdinstva Višegrad suočili u vrijeme požara. Nadljudskim naporima su pokušali odbraniti ove nepristupačne terena od požara. Vjerujemo da su dijelovi ovih staništa i sastojina omorika sačuvani zahvaljujući njihovim naporima.
Nadamo se da će ova istraživanja i projektne aktivnosti dati nove uvide u neophodne preduslove za prirodnu obnovu omorike, ali i važne smjernice za buduće upravljanje i zaštitu ove endemične vrste. Takođe, cilj nam je da pokušamo da prepoznamo koji su to metode potpomognute obnove moguće i potrebne, a da bismo osigurali obnovu Pančićeve omorike i očuvali njen genski diverzitet. Pored navedenih projektnih partnera u implementaciju ovog trogodišnjeg projekta su uključeni i: Nacionalni park Drina, ArborMagna Banjaluka, Udruženje građana Eko Centar i PK “Tara” Bajina Bašta.